Trong hệ thống tài chính ngày nay, việc đánh giá chính xác giá trị hiện tại của tài sản và nợ phải trả là vô cùng quan trọng đối với nhà đầu tư, ngân hàng, doanh nghiệp và cơ quan quản lý. Kế toán Mark-to-Market (MTM), còn được gọi là định giá theo vốn hóa thị trường hoặc kế toán theo giá thị trường, là một phương pháp định giá tài sản dựa trên giá thị trường hiện tại thay vì chi phí lịch sử. Cách này cung cấp một cái nhìn trung thực và minh bạch hơn về tình hình tài chính trong báo cáo tài chính, đặc biệt là trong môi trường tài chính có biến động cao.
##MTM kế toán là gì?
Mark-to-Market là một phương pháp kế toán tuân theo nguyên tắc "giá trị hợp lý", cốt lõi là đánh giá lại tài sản hoặc khoản nợ dựa trên giá giao dịch hiện tại trên thị trường, thay vì ghi nhận chi phí mua ban đầu. Ví dụ, khi bạn xem giá trị vốn hóa thị trường của danh mục đầu tư trong tài khoản chứng khoán, những gì bạn thấy chính là giá trị hiện tại được tính toán bằng phương pháp MTM.
Phương pháp định giá này bắt nguồn từ lĩnh vực giao dịch hợp đồng tương lai, sau đó dần dần được đưa vào hệ thống báo cáo tài chính của doanh nghiệp và trở thành một phần quan trọng trong chuẩn mực kế toán chung (GAAP). Nó được áp dụng rộng rãi trong quản lý tài chính của các tổ chức như quỹ, ngân hàng, bảo hiểm, công ty đầu tư.
##Ưu điểm của MTM: Tăng cường tính minh bạch và tính xác thực tài chính
Lợi ích lớn nhất của kế toán MTM là nâng cao tính minh bạch của báo cáo tài chính, giúp các nhà đầu tư, kiểm toán viên và nhà quản lý có thể hiểu rõ tình hình kinh tế hiện tại của doanh nghiệp theo thời gian thực. So với phương pháp giá gốc, MTM phản ánh giá trị thực tế của tài sản trên thị trường hiện nay hơn, từ đó hỗ trợ việc đưa ra các quyết định kịp thời và hợp lý hơn.
Lấy ví dụ về quỹ tương hỗ, giá trị tài sản ròng (NAV) được tính toán hàng ngày là kết quả của việc định giá theo MTM cho tất cả các chứng khoán nắm giữ theo thời gian thực. Cách làm này giúp nhà đầu tư nắm bắt chính xác hiệu suất thực tế của quỹ.
##Biến động và rủi ro: MTM là một con dao hai lưỡi
Mặc dù MTM đã nâng cao tính minh bạch, nó cũng có thể khuếch đại tác động của biến động thị trường đối với báo cáo tài chính. Trong thời gian thị trường bất ổn, vốn hóa thị trường của tài sản có thể giảm mạnh, ngay cả khi doanh nghiệp dự định nắm giữ những tài sản này trong thời gian dài, họ vẫn phải tiến hành xử lý giảm giá chúng theo giá thị trường hiện tại.
Ví dụ, trong cuộc khủng hoảng ngân hàng khu vực năm 2023, một số ngân hàng đã gặp phải tổn thất nghiêm trọng do nắm giữ một lượng lớn trái phiếu chính phủ dài hạn. Mặc dù những trái phiếu này vẫn có thể trả lại vốn và lãi khi đến hạn, nhưng sau khi lãi suất thị trường ngắn hạn tăng lên làm giảm vốn hóa thị trường của chúng, các ngân hàng vẫn phải thừa nhận tổn thất MTM trong báo cáo tài chính, dẫn đến sự hoảng loạn trên thị trường.
##Tiêu chuẩn FASB và phân loại tài sản
Theo yêu cầu GAAP, một số công cụ tài chính phải áp dụng kế toán MTM. Trong đó, Thông báo số 157 của FASB đã định nghĩa rõ ràng ý nghĩa của "giá trị công bằng" và thiết lập ba cấp độ để phân loại tài sản:
Cấp độ 1: Có giá cả thị trường công khai, chẳng hạn như cổ phiếu niêm yết như Apple (AAPL), giá cả minh bạch và có sẵn theo thời gian thực.
Cấp độ 2: Thiếu báo giá thị trường trực tiếp, nhưng có thể suy ra giá từ dữ liệu thị trường của các tài sản tương tự, chẳng hạn như một số trái phiếu doanh nghiệp.
Cấp độ 3: Thiếu tính thanh khoản của thị trường, chỉ có thể sử dụng các mô hình hoặc giả định nội bộ của công ty để định giá, chẳng hạn như đầu tư mạo hiểm, vốn cổ phần tư nhân hoặc nợ vỡ nợ. Định giá ở cấp độ này có tính chủ quan cao nhất và cũng chịu nhiều sự giám sát từ các cơ quan quản lý.
Thông qua hệ thống phân cấp này, kế toán MTM không chỉ đảm bảo tính minh bạch mà còn cho phép xử lý linh hoạt ở mức độ vừa phải đối với các loại tài sản khác nhau.
##MTM trong ứng dụng thực tế tại các tổ chức tài chính
Các ngân hàng và công ty đầu tư thường sử dụng phương pháp MTM để điều chỉnh động bảng cân đối kế toán. Ví dụ, khi ngân hàng cho vay, họ sẽ tạo lập tài khoản "dự phòng tổn thất cho vay" để chuẩn bị cho những tổn thất tín dụng có thể xảy ra. Cách làm này phản ánh trước những tổn thất xấu có thể xảy ra trong tương lai, thể hiện sự thay đổi giá trị thực của tài sản.
MTM cũng được sử dụng trong giao dịch hợp đồng tương lai và các hoạt động phòng ngừa rủi ro của doanh nghiệp. Ví dụ, các hãng hàng không thực hiện phòng ngừa rủi ro nhiên liệu để ổn định chi phí, giá trị của các hợp đồng phái sinh này được định giá lại hàng ngày dựa trên sự biến động của giá dầu trên thị trường, từ đó ảnh hưởng đến báo cáo lợi nhuận và thua lỗ của công ty.
##Nhà đầu tư cá nhân làm thế nào để trải nghiệm MTM?
Đối với các nhà đầu tư thông thường, mỗi lần mở tài khoản chứng khoán để xem giá trị tài sản ròng, thực ra là đang trải nghiệm nguyên tắc MTM. Những gì bạn thấy không phải là giá mua ban đầu, mà là giá thị trường hiện tại. Cơ chế "phản hồi thời gian thực" này giúp đưa ra quyết định, nhưng trong thời điểm thị trường biến động mạnh, nó cũng có thể mang lại sự dao động cảm xúc, dẫn đến các hành động không hợp lý. Hiểu nguyên lý MTM giúp các nhà đầu tư nhìn nhận một cách hợp lý về sự biến động ngắn hạn, và chú trọng hơn đến giá trị dài hạn.
##vốn hóa thị trường计价制度中的监管考量
Để ngăn chặn MTM khuếch đại sự hoảng loạn trên thị trường trong thời điểm khủng hoảng, một số quy định quản lý cho phép một số tài sản được định giá theo phương pháp "giữ đến khi đáo hạn" theo giá trị sổ sách. Ví dụ, Quy định Basel III yêu cầu các ngân hàng, với điều kiện có đủ thanh khoản và khả năng thanh toán, có thể tránh được việc một số tài sản dài hạn bị thua lỗ trên sổ sách do MTM.
Thiết kế hệ thống này đã đạt được một sự cân bằng nhất định giữa việc phản ánh thực tế và quản lý ổn định.
##Kết luận: Kế toán MTM là "nhiệt kế" của tài chính hiện đại
Kế toán Mark-to-Market giống như "nhiệt kế" của thế giới tài chính, có khả năng phản ánh ngay lập tức trạng thái thực của tài sản. Khi thị trường ổn định, nó cung cấp một cơ sở định giá đáng tin cậy; khi thị trường biến động mạnh, nó cũng có thể tiết lộ những rủi ro tiềm ẩn.
Mặc dù phương pháp MTM đôi khi có thể làm gia tăng sự biến động của báo cáo tài chính, nhưng nó vẫn là một công cụ kế toán tài chính không thể thiếu. Bằng cách nắm vững cơ chế, lợi thế và hạn chế của nó, cho dù bạn là quản lý doanh nghiệp, nhà đầu tư chuyên nghiệp hay nhà đầu tư bình thường, bạn đều có thể đưa ra những quyết định sáng suốt hơn trong thị trường phức tạp.
Xem bản gốc
Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.
Kế toán Mark-to-Market (MTM): Phương pháp quan trọng để định giá tài sản theo thời gian thực
Trong hệ thống tài chính ngày nay, việc đánh giá chính xác giá trị hiện tại của tài sản và nợ phải trả là vô cùng quan trọng đối với nhà đầu tư, ngân hàng, doanh nghiệp và cơ quan quản lý. Kế toán Mark-to-Market (MTM), còn được gọi là định giá theo vốn hóa thị trường hoặc kế toán theo giá thị trường, là một phương pháp định giá tài sản dựa trên giá thị trường hiện tại thay vì chi phí lịch sử. Cách này cung cấp một cái nhìn trung thực và minh bạch hơn về tình hình tài chính trong báo cáo tài chính, đặc biệt là trong môi trường tài chính có biến động cao.
##MTM kế toán là gì? Mark-to-Market là một phương pháp kế toán tuân theo nguyên tắc "giá trị hợp lý", cốt lõi là đánh giá lại tài sản hoặc khoản nợ dựa trên giá giao dịch hiện tại trên thị trường, thay vì ghi nhận chi phí mua ban đầu. Ví dụ, khi bạn xem giá trị vốn hóa thị trường của danh mục đầu tư trong tài khoản chứng khoán, những gì bạn thấy chính là giá trị hiện tại được tính toán bằng phương pháp MTM.
Phương pháp định giá này bắt nguồn từ lĩnh vực giao dịch hợp đồng tương lai, sau đó dần dần được đưa vào hệ thống báo cáo tài chính của doanh nghiệp và trở thành một phần quan trọng trong chuẩn mực kế toán chung (GAAP). Nó được áp dụng rộng rãi trong quản lý tài chính của các tổ chức như quỹ, ngân hàng, bảo hiểm, công ty đầu tư.
##Ưu điểm của MTM: Tăng cường tính minh bạch và tính xác thực tài chính Lợi ích lớn nhất của kế toán MTM là nâng cao tính minh bạch của báo cáo tài chính, giúp các nhà đầu tư, kiểm toán viên và nhà quản lý có thể hiểu rõ tình hình kinh tế hiện tại của doanh nghiệp theo thời gian thực. So với phương pháp giá gốc, MTM phản ánh giá trị thực tế của tài sản trên thị trường hiện nay hơn, từ đó hỗ trợ việc đưa ra các quyết định kịp thời và hợp lý hơn.
Lấy ví dụ về quỹ tương hỗ, giá trị tài sản ròng (NAV) được tính toán hàng ngày là kết quả của việc định giá theo MTM cho tất cả các chứng khoán nắm giữ theo thời gian thực. Cách làm này giúp nhà đầu tư nắm bắt chính xác hiệu suất thực tế của quỹ.
##Biến động và rủi ro: MTM là một con dao hai lưỡi Mặc dù MTM đã nâng cao tính minh bạch, nó cũng có thể khuếch đại tác động của biến động thị trường đối với báo cáo tài chính. Trong thời gian thị trường bất ổn, vốn hóa thị trường của tài sản có thể giảm mạnh, ngay cả khi doanh nghiệp dự định nắm giữ những tài sản này trong thời gian dài, họ vẫn phải tiến hành xử lý giảm giá chúng theo giá thị trường hiện tại.
Ví dụ, trong cuộc khủng hoảng ngân hàng khu vực năm 2023, một số ngân hàng đã gặp phải tổn thất nghiêm trọng do nắm giữ một lượng lớn trái phiếu chính phủ dài hạn. Mặc dù những trái phiếu này vẫn có thể trả lại vốn và lãi khi đến hạn, nhưng sau khi lãi suất thị trường ngắn hạn tăng lên làm giảm vốn hóa thị trường của chúng, các ngân hàng vẫn phải thừa nhận tổn thất MTM trong báo cáo tài chính, dẫn đến sự hoảng loạn trên thị trường.
##Tiêu chuẩn FASB và phân loại tài sản Theo yêu cầu GAAP, một số công cụ tài chính phải áp dụng kế toán MTM. Trong đó, Thông báo số 157 của FASB đã định nghĩa rõ ràng ý nghĩa của "giá trị công bằng" và thiết lập ba cấp độ để phân loại tài sản:
Thông qua hệ thống phân cấp này, kế toán MTM không chỉ đảm bảo tính minh bạch mà còn cho phép xử lý linh hoạt ở mức độ vừa phải đối với các loại tài sản khác nhau.
##MTM trong ứng dụng thực tế tại các tổ chức tài chính Các ngân hàng và công ty đầu tư thường sử dụng phương pháp MTM để điều chỉnh động bảng cân đối kế toán. Ví dụ, khi ngân hàng cho vay, họ sẽ tạo lập tài khoản "dự phòng tổn thất cho vay" để chuẩn bị cho những tổn thất tín dụng có thể xảy ra. Cách làm này phản ánh trước những tổn thất xấu có thể xảy ra trong tương lai, thể hiện sự thay đổi giá trị thực của tài sản.
MTM cũng được sử dụng trong giao dịch hợp đồng tương lai và các hoạt động phòng ngừa rủi ro của doanh nghiệp. Ví dụ, các hãng hàng không thực hiện phòng ngừa rủi ro nhiên liệu để ổn định chi phí, giá trị của các hợp đồng phái sinh này được định giá lại hàng ngày dựa trên sự biến động của giá dầu trên thị trường, từ đó ảnh hưởng đến báo cáo lợi nhuận và thua lỗ của công ty.
##Nhà đầu tư cá nhân làm thế nào để trải nghiệm MTM? Đối với các nhà đầu tư thông thường, mỗi lần mở tài khoản chứng khoán để xem giá trị tài sản ròng, thực ra là đang trải nghiệm nguyên tắc MTM. Những gì bạn thấy không phải là giá mua ban đầu, mà là giá thị trường hiện tại. Cơ chế "phản hồi thời gian thực" này giúp đưa ra quyết định, nhưng trong thời điểm thị trường biến động mạnh, nó cũng có thể mang lại sự dao động cảm xúc, dẫn đến các hành động không hợp lý. Hiểu nguyên lý MTM giúp các nhà đầu tư nhìn nhận một cách hợp lý về sự biến động ngắn hạn, và chú trọng hơn đến giá trị dài hạn.
##vốn hóa thị trường计价制度中的监管考量 Để ngăn chặn MTM khuếch đại sự hoảng loạn trên thị trường trong thời điểm khủng hoảng, một số quy định quản lý cho phép một số tài sản được định giá theo phương pháp "giữ đến khi đáo hạn" theo giá trị sổ sách. Ví dụ, Quy định Basel III yêu cầu các ngân hàng, với điều kiện có đủ thanh khoản và khả năng thanh toán, có thể tránh được việc một số tài sản dài hạn bị thua lỗ trên sổ sách do MTM. Thiết kế hệ thống này đã đạt được một sự cân bằng nhất định giữa việc phản ánh thực tế và quản lý ổn định.
##Kết luận: Kế toán MTM là "nhiệt kế" của tài chính hiện đại Kế toán Mark-to-Market giống như "nhiệt kế" của thế giới tài chính, có khả năng phản ánh ngay lập tức trạng thái thực của tài sản. Khi thị trường ổn định, nó cung cấp một cơ sở định giá đáng tin cậy; khi thị trường biến động mạnh, nó cũng có thể tiết lộ những rủi ro tiềm ẩn.
Mặc dù phương pháp MTM đôi khi có thể làm gia tăng sự biến động của báo cáo tài chính, nhưng nó vẫn là một công cụ kế toán tài chính không thể thiếu. Bằng cách nắm vững cơ chế, lợi thế và hạn chế của nó, cho dù bạn là quản lý doanh nghiệp, nhà đầu tư chuyên nghiệp hay nhà đầu tư bình thường, bạn đều có thể đưa ra những quyết định sáng suốt hơn trong thị trường phức tạp.