Thị trường vốn Internet (ICM) là một giải pháp thay thế gốc mã hóa cho thị trường vốn truyền thống (TCM), cho phép các doanh nhân huy động vốn trực tiếp từ cộng đồng mạng thông qua việc token hóa, bỏ qua các quy trình rườm rà như đầu tư mạo hiểm và phát hành cổ phiếu lần đầu (IPO). Nền tảng đại diện cho Believe App (trước đây là Clout) đã tiên phong thúc đẩy cuộc cách mạng này trên chuỗi Solana, người dùng thậm chí chỉ cần @ nền tảng trên X (trước đây là Twitter) là có thể dễ dàng phát hành và đầu tư vào các dự án.
Bất chấp nhiều lời chỉ trích, chẳng hạn như thiếu quy định, rào cản gia nhập dự án thấp và xu hướng phát hành mã thông báo gây hiểu lầm, ICM vẫn có tiềm năng mạnh mẽ để áp dụng hàng loạt, đặc biệt là trong việc quảng bá Web3 cho người dùng Web2 thông qua trải nghiệm người dùng sạch sẽ, thanh toán tiền pháp định trên đường dốc và tường thuật lan truyền. Để đạt được tăng trưởng dài hạn, các nền tảng như Believe cần vượt ra ngoài sự cường điệu ngắn hạn để thúc đẩy trách nhiệm giải trình của người sáng lập, tối ưu hóa mô hình kinh tế token, xây dựng quản trị DAO và cung cấp tiện ích thực sự để thực sự chuyển đổi ICM từ một sự bùng nổ meme thành một mô hình hình thành vốn mới.
Bối cảnh của thị trường vốn truyền thống
Trong thị trường vốn truyền thống (TCM), các doanh nhân thường phụ thuộc vào các phương thức huy động vốn tốn kém và mất thời gian, chẳng hạn như phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) hoặc đầu tư mạo hiểm. Con đường này tự nó đã tồn tại nhiều thách thức.
Từ góc độ của bên tài trợ, những người khởi nghiệp cần phải đối mặt với quy trình đăng ký dài dòng, thủ tục pháp lý phức tạp, và còn phải liên tục đáp ứng sở thích của các nhà đầu tư, điều này thường khiến họ không thể tập trung vào việc phát triển sản phẩm hoặc xây dựng cộng đồng.
Từ góc độ nhà đầu tư, cơ hội đầu tư giai đoạn đầu hầu như đều bị các tổ chức lớn độc quyền, chẳng hạn như quỹ đầu cơ, quỹ tương hỗ, v.v. Các nhà đầu tư thông thường hầu như không có cơ hội tham gia, thường phải đợi đến khi định giá dự án tăng vọt mới có thể gia nhập thị trường.
Mô hình này không chỉ kém hiệu quả và thiếu tính mở, mà còn dẫn đến sự sai lệch nghiêm trọng trong cơ chế khuyến khích giữa người sáng tạo và người ủng hộ. Những vấn đề cấu trúc này phản ánh nhu cầu cấp bách của thị trường về một phương thức tài trợ mở hơn, trực tiếp hơn và có tính tham gia cao hơn, và đây chính là vấn đề cốt lõi mà Thị trường Vốn Internet (ICM) muốn giải quyết.
Hình 1: So sánh chi phí niêm yết trực tiếp (chỉnh sửa từ Lily Liu, TOKEN2049 Dubai 2025) [1]
Niêm yết trực tiếp là một phương thức huy động vốn hiệu quả về chi phí hơn, nó bỏ qua các quy trình trung gian tốn kém và mất thời gian trong quá trình huy động vốn truyền thống, cung cấp cho các doanh nhân một lựa chọn mới. Thị trường vốn Internet (ICM) tương tự như niêm yết trực tiếp ở nhiều khía cạnh, nhưng lý thuyết còn có nhiều lợi thế hơn, vì các doanh nhân huy động vốn trực tiếp thông qua blockchain.
ICM là gì
ICM là một cách kể chuyện mới trong ngành công nghiệp tiền điện tử. Nó cho phép các doanh nhân huy động vốn cho sản phẩm của mình trực tiếp qua Internet, không cần phải trải qua các quy trình phức tạp của thị trường vốn truyền thống, chỉ cần token hóa ý tưởng của mình là có thể ngay lập tức nhận được sự hỗ trợ từ các nhà đầu tư.
Khác với thị trường truyền thống, trong tài chính truyền thống, cổ phần của nhà đầu tư thường được lưu giữ bởi ngân hàng hoặc công ty chứng khoán, trong khi ở mô hình ICM, nhà đầu tư trực tiếp nắm giữ tài sản của mình (tài sản token) thông qua ví tự lưu trữ, hoàn toàn kiểm soát quyền sở hữu và tính thanh khoản của tài sản. Cách tiếp cận này không chỉ giảm đáng kể rào cản tham gia đầu tư cho người bình thường mà còn giúp các dự án thu hút vốn khởi nghiệp một cách hiệu quả hơn.
Tình trạng sinh thái ICM
Điều quan trọng cần lưu ý là khái niệm ICM không chỉ là một nỗ lực thử nghiệm về câu chuyện sản phẩm, nó rất phù hợp với định hướng chiến lược của riêng Solana. Theo một bản ghi nhớ thị trường do Quỹ Solana công bố vào ngày 27 tháng 11 năm 2024, [19] Quỹ đã đưa ra tầm nhìn xây dựng một "phiên bản gốc internet của Nasdaq", nơi bất kỳ ai có ví và kết nối internet đều có thể tham gia vào thị trường vốn.
Bản ghi nhớ này mô tả một bức tranh tương lai: bất kể là cổ phiếu, bất động sản hay tài sản tài chính như chứng khoán văn hóa, đều có thể được bất kỳ ai truy cập và giao dịch tự do vào bất kỳ thời điểm nào thông qua sổ cái blockchain được chia sẻ toàn cầu, từ đó loại bỏ nhiều rào cản và hạn chế tồn tại trong tài chính truyền thống.
Hiện tại, đầu tàu của hệ sinh thái ICM là Believe App trên Solana (trước đây là Clout). Nền tảng này cho phép các nhà sáng lập trực tiếp phát hành token của họ bằng cách @ một tài khoản trên X (trước đây là Twitter). Nó cố gắng lật đổ mô hình đầu tư mạo hiểm truyền thống, cung cấp một giải pháp thay thế phi tập trung, do cộng đồng điều hành, cho phép các nhà sáng tạo và doanh nhân nắm quyền chủ động.
Hình 2: Sơ đồ quy trình mô hình kinh tế token LaunchCoin (chuyển thể từ @ManoppoMarco, X, năm 2025) [2]
Hình 3: Đường thời gian giá LaunchCoin (kèm chú thích của tác giả), ảnh chụp màn hình từ: Dexscreener [3]
Tất cả bắt đầu từ Ben Pasternak, một doanh nhân Web2 và là "Người tinh hoa dưới 30 tuổi" của Forbes. Vào tháng 1 năm nay, anh đã phát hành token của mình $Pasternak [14] thông qua nền tảng Clout, có lúc vốn hóa thị trường tăng vọt lên khoảng 77 triệu đô la Mỹ, nhưng do vấn đề kỹ thuật - mặc dù đủ điều kiện, token này vẫn không thể "tốt nghiệp" - dự án cuối cùng đã sụp đổ. [15]
Vào cuối tháng Tư, nền tảng này chính thức được đổi tên từ Clout thành Believe, và trọng tâm cốt lõi của nó chuyển từ "cá nhân" sang "ý tưởng và dự án", thực sự đi theo hướng ICM. $Pasternak đã bị loại bỏ dần và nền tảng này đã tung ra một $launchcoin mã thông báo cốt lõi mới. Sự phát triển của nền tảng này nhanh chóng thu hút được sức hút sau khi được retweet bởi những người sáng lập nổi tiếng như Nikita Bier và đồng sáng lập Solana Toly. Sau đó, token của một số dự án, chẳng hạn như $GOON và $NOODLE, đã thành công trên Believe và đạt được vốn hóa thị trường cao, đồng thời sự lan truyền và tăng trưởng người dùng này đã đẩy vốn hóa thị trường tổng thể của nền tảng lên 314 triệu đô la tại một thời điểm. [16]
So sánh Clanker và Believe: Tại sao Believe thành công hơn?
Clanker là một nền tảng phát hành token khác, nó cũng cho phép người dùng tạo token của riêng mình thông qua tương tác trên mạng xã hội, chủ yếu là thông qua việc đăng tweet hoặc sử dụng Farcaster (một loại Twitter Web3). Mặc dù về "phương thức phát hành", Clanker và Believe có vẻ tương tự nhau, nhưng về trải nghiệm người dùng, cấu trúc kể chuyện và tiềm năng tăng trưởng, Believe có một vài lợi thế rõ rệt khiến nó nổi bật giữa các nền tảng.
Tác động sinh thái
Từ biểu đồ bên dưới, có thể thấy rằng, cả về khối lượng giao dịch lẫn số lượng người giao dịch tích cực, chuỗi Solana đều vượt xa chuỗi Base, điều này cung cấp động lực lớn hơn cho sự mở rộng của Believe. Hơn nữa, việc nhận được sự hỗ trợ từ Alliance DAO, cũng như sự chia sẻ của Nikita Bier và Toly, cũng đã thúc đẩy sự tăng trưởng của nó.
Hình 4: Chỉ số giao dịch Meme coin trên chuỗi Solana (Nguồn: Cointoshi, Dune Analytics) [4]
Hình 5: So sánh số lượng token phát hành hàng ngày: Clanker và Pump Fun (Nguồn: Đội bảo vệ Clanker, Dune Analytics) [5]
Trải nghiệm người dùng
Hình 6: Người dùng Rifqi Saputra (@denyosapone) công bố thông tin phát hành token trên X thông qua Clanker (2025) [6]
Hình 7: Người dùng Pata van Goon (@basedalexandoor) thông qua bài đăng giới thiệu phát hành bởi Believe (2025) [7]
Chúng ta có thể thấy rằng việc phát hành trên Believe đơn giản hơn nhiều - người dùng chỉ cần điền một tên viết tắt token và @Believe trên X; trong khi trên Clanker cần thêm thông tin, chẳng hạn như tên, biểu tượng, v.v.
Ngoài ra, giao diện người dùng của Believe trực quan và đơn giản hơn. Họ cũng đã phát triển ứng dụng di động và đã có mặt trên App Store, người dùng có thể mua tài sản token trực tiếp qua ví hoặc thẻ tín dụng. Trong khi đó, Clanker hiện chỉ có phiên bản web và chỉ có thể mua bằng ví, tương tự như các nền tảng khởi động Web3 truyền thống.
Hình 8: Giao diện ứng dụng Believe, hiển thị danh sách token và phương thức thanh toán (2025) [8]
Clanker mặc dù đã đơn giản hóa quy trình phát hành token trong giai đoạn "bán ra", nhưng người dùng khi mua vẫn cần một số kiến thức về Web3, chẳng hạn như cách kết nối ví, cách thêm trên chuỗi khối Base, v.v.
Còn Believe thì hoàn toàn khác, nó cho phép người dùng thực hiện việc phát hành và mua token mà không cần bất kỳ kiến thức Web3 nào. Bạn có thể phát hành trực tiếp qua Twitter và sử dụng thẻ tín dụng hoặc Apple Pay để thực hiện giao dịch mua. Điều này đã giảm đáng kể rào cản tham gia, thu hút một lượng lớn người dùng Web2 vào thế giới Web3.
Ví dụ, doanh nhân Web2 Alex Leiman (người phát triển trò chơi Web3 slither.io là noodle.gg) đã chọn phát hành token mới của mình $noodle [9] trên Believe.
Kể chuyện và tầm nhìn: Sự khác biệt giữa ICM và nền tảng Meme
Believe là một trong những dự án đầu tiên đưa ra câu chuyện về "thị trường vốn internet (ICM)", nhấn mạnh việc phát hành các ý tưởng và dự án thực tế để hỗ trợ sự phát triển của chúng, chứ không chỉ là việc thổi phồng những meme không có giá trị thực. Tầm nhìn ở cấp độ cao hơn này dễ dàng gây tiếng vang trong cộng đồng, thu hút những người dùng mong muốn tham gia vào việc xây dựng có ý nghĩa và theo đuổi giá trị lâu dài.
So với Clanker, nó giống như một nền tảng phát hành meme tập trung vào đầu cơ và giao dịch ngắn hạn. Nó thiếu định hướng câu chuyện rõ ràng và không có tầm nhìn phát triển lâu dài, do đó sức hấp dẫn chỉ giới hạn trong "người chơi ngắn hạn", khó có thể xây dựng độ gắn bó lâu dài với người dùng và khả năng xây dựng hệ sinh thái.
Tại sao ICM có thể chỉ là một đợt quảng bá Meme khác?
Ý tưởng đứng sau ICM thực sự rất hấp dẫn. Tuy nhiên, luôn có sự đánh đổi giữa hiệu quả và tính an toàn. Khi bạn tiết kiệm thời gian và rào cản, bạn cũng không thể tránh khỏi việc hy sinh một phần cơ chế bảo vệ.
Người sáng lập không cần cam kết bất kỳ trách nhiệm nào.
Khác với thị trường vốn truyền thống, các dự án truyền thống thường phải trải qua các buổi roadshow nghiêm ngặt, điều tra thẩm định và phê duyệt của cơ quan quản lý trước khi thực hiện IPO. Trong ICM, người sáng lập chỉ cần @Believe trên Twitter chính thức, và có thể dễ dàng phát hành token của mình.
Nhưng vấn đề là: người sáng lập không có bất kỳ cam kết giao hàng nào hoặc nghĩa vụ pháp lý, cũng như không có cơ chế bảo đảm để đảm bảo họ thực hiện các mục tiêu ban đầu. Sự thiếu trách nhiệm này gây lo ngại, đặc biệt là trong thực tế đã từng xảy ra một số tài khoản «cấp tổng thống» đã chia sẻ địa chỉ hợp đồng của một token nào đó, nhưng sau đó lại xóa bài hoặc phủi trách nhiệm với lý do «tài khoản bị hack». Điều này cũng tiết lộ rủi ro lớn của mô hình ICM trong trạng thái mở nhưng không có sự quản lý.
Hình 9: Hướng dẫn chính thức từ Clout, nhấn mạnh rằng token phải được sử dụng trong các tình huống không phải chứng khoán (2025) [10]
Theo hướng dẫn chính thức của LaunchCoin, để tránh việc token bị phân loại là chứng khoán hoặc sản phẩm đầu tư, nền tảng đã đặt ra các yêu cầu tuân thủ pháp lý rất nghiêm ngặt. Ví dụ: token không được đại diện cho quyền sở hữu, cũng không thể ám chỉ bất kỳ hình thức lợi nhuận nào. Thiết kế của chúng nên giống như những kỷ niệm kỹ thuật số, cho phép những người ủng hộ thể hiện sự hỗ trợ của họ đối với dự án, chứ không phải là một loại chứng khoán có thể mang lại thu nhập, cổ tức hoặc chia sẻ lợi nhuận.
Điều này cũng tiết lộ một vấn đề then chốt: có sự tách biệt lớn giữa token và dự án cơ bản. Theo hướng dẫn, token về bản chất rất giống với meme coin - nó không có công dụng thực tế, ý nghĩa tồn tại chủ yếu là như một biểu tượng "hỗ trợ một nhà sáng lập nào đó."
Mặc dù cách này thực sự có thể giúp các dự án huy động vốn và thúc đẩy tiến trình dự án, nhưng nhiều nhà đầu tư có thể sẽ nhầm tưởng rằng họ đang tham gia vào một cơ hội đầu tư sớm chất lượng. Nhiều người tự coi mình như những nhà đầu tư thiên thần, giúp đỡ những người khởi nghiệp đang cố gắng, tuy nhiên thực tế là: các token này không hứa hẹn bất kỳ khoản hoàn trả nào và cũng không có bất kỳ cơ chế bảo đảm nào.
Narrative bị lạm dụng
Hình 10: Dữ liệu thống kê thị trường của hệ sinh thái Believe, bao gồm các token xếp hạng theo giá trị thị trường, khối lượng giao dịch và biến động trong 24 giờ (năm 2025) [11]
Từ dữ liệu thị trường hiện tại, tầm nhìn ban đầu của ICM là hỗ trợ các nhà sáng lập và dự án của họ, nhưng bây giờ đang bị lạm dụng rõ rệt. Trong số các token của dự án đứng trong top ba về vốn hóa thị trường trên nền tảng, có hai token về bản chất là meme coin.
ICM ban đầu nhằm trao quyền cho những người xây dựng thực sự sáng tạo, nhưng bây giờ thật trớ trêu: nhiều người chỉ mượn gói tường thuật "hỗ trợ dự án" và về cơ bản vẫn đang tạo ra những cơn sốt meme. Những token vô nghĩa này đã thu hút nhiều sự chú ý và [17] danh tiếng hơn so với các dự án thực sự cần hỗ trợ tài chính
Bước tiếp theo của ICM là gì
Hiện tại, việc phát hành token trên Believe là không tốn kém cho người sáng lập, nhưng hiệu suất thị trường của nó lại phụ thuộc cao vào sự tiến triển liên tục của dự án. Để khuyến khích người sáng lập cập nhật dự án liên tục và duy trì sự chú ý của cộng đồng đối với dự án, Believe nên xem xét tối ưu hóa mô hình kinh tế hiện tại (tokenomics).
Ví dụ, có thể thiết lập cơ chế phạt thông qua hợp đồng thông minh: nếu người sáng lập không cập nhật dự án trong thời gian dài hoặc ở trạng thái "mất liên lạc", họ sẽ không thể nhận được lợi nhuận từ phí giao dịch. Ngoài ra, việc thiết lập một cơ chế DAO cũng là rất cần thiết, để cộng đồng có quyền biểu quyết và phản hồi về dự án, từ đó nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm của đội ngũ sáng lập.
Về cơ bản, tôi nghĩ ICM không chỉ là một sự cường điệu meme ngắn hạn, nó có nhiều tiềm năng hơn, mà chỉ khi có các quy tắc rõ ràng hơn và một hệ sinh thái trưởng thành hơn để hỗ trợ phát triển. Triết lý của ICM nhắc nhở tôi về con đường triển khai của TON – TON đã thành công trong việc đưa một lượng lớn người dùng Web2 vào thế giới Web3 với sự trợ giúp của nền tảng Telegram.
Hiện tại, tất cả các tài sản tiền điện tử kết hợp chỉ chiếm khoảng 0,56% [18] tổng số tiền tệ toàn cầu. Nếu bạn muốn Web3 thực sự phổ biến, bạn phải cung cấp một cách đơn giản và trực quan hơn để sử dụng nó. Giá trị thực sự của ICM là khả năng thu hút và chuyển đổi một số lượng lớn người dùng Web2 mà không yêu cầu họ phải có kiến thức chuyên sâu về Web3.
Mặc dù hiện tại có người coi Believe là một nền tảng phát hành meme khác, nhưng nó đang phát triển nhanh chóng, chiếm lĩnh thị phần mà trước đây được các nền tảng lâu đời như Pump Fun chi phối trên chuỗi Solana. Bằng cách làm giảm vị thế độc quyền của Pump Fun, áp lực bán mà Solana phải đối mặt cũng đã được giảm bớt.
Trong quá khứ, Pump Fun gần như chiếm ưu thế trong việc phát hành token, cho phép giao dịch tự do bằng $SOL, và người dùng buộc phải sử dụng nó như là lựa chọn chính. Tuy nhiên, sự trỗi dậy của Believe đã phá vỡ tình trạng này, mang lại nhiều lựa chọn cạnh tranh hơn cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ, đồng thời giảm thiểu rủi ro thanh khoản do các nền tảng tập trung gây ra [17].
Hình 11: Thị phần địa chỉ hoạt động hàng ngày của các nền tảng phát hành token lớn trên Solana, so sánh tỷ lệ giữa BelieveApp và các đối thủ như PumpFun, LetsBonk, v.v. (2025) [12]
Trong ngắn hạn, nếu Believe có thể duy trì lợi thế trong cuộc cạnh tranh với các nền tảng phát hành token truyền thống khác, thì câu chuyện ICM rất có khả năng sẽ tồn tại lâu dài, vì việc đạt được sự chấp nhận rộng rãi cho Web3 luôn là mục tiêu cuối cùng của toàn bộ hệ sinh thái.
Nhưng nếu muốn thực sự đứng vững, không trở thành một nền tảng đầu cơ thoáng qua như Clanker, Believe cần phải củng cố và mở rộng vị trí độc đáo của mình: không chỉ là công cụ phát hành, mà còn phải trở thành nền tảng thúc đẩy ươm mầm dự án và tạo ra giá trị thực.
Hình 12: Biểu đồ giá của Let『sBonk（$BONK）cho thấy sự tăng vọt ban đầu và xu hướng tiếp theo (2025) [13]
Điều này có nghĩa là ICM phải xây dựng giá trị thực tiễn sâu sắc hơn xung quanh khái niệm "Thị trường vốn Internet". Cụ thể, có thể bắt đầu từ một số hướng sau:
Thúc đẩy cơ chế quản trị cộng đồng thực sự có ý nghĩa (DAO)
Thiết lập hệ thống mà người sáng lập phải chịu trách nhiệm liên tục.
Kết hợp các dự án có ứng dụng thực tế, thu hút người dùng chính thống rộng rãi hơn.
Nếu không tiến hóa theo hướng này, Believe có thể bị thị trường coi là một nền tảng meme khác, và cuối cùng sẽ mất động lực để đạt được tăng trưởng lâu dài. Để thực sự tạo ra ảnh hưởng lâu dài, Believe cần phải không chỉ là nền tảng phát hành meme coin, mà còn nên trở thành một nền tảng đổi mới khơi dậy sự sáng tạo, thúc đẩy dự án, kết nối công chúng và hỗ trợ sự phổ biến của Web3.
Phụ lục
[1] Lily Liu. 2025. Xây dựng Thị trường Vốn Internet trên Solana - TOKEN2049 Dubai 2025 Lấy từ
[2] Manoppo, Marco (@ManoppoMarco). 2025. Quy trình tokenomics LaunchCoin. Lấy từ
[3] Dexscreener. 2025. Biểu đồ giá LaunchCoin. Lấy từ
(Chú thích của tác giả)
[4] Cointoshi. 2025. Các chỉ số giao dịch Memecoin Solana. Dune Analytics. Truy cập từ
[5] Đội Bảo Vệ Clanker. 2025. Khối Lượng Giao Dịch Hàng Ngày của Các Token Triển Khai: Clanker so với Pump Fun. Dune Analytics. Truy cập từ
[6] Saputra, Rifqi (@denyosapone). 2025. Bài đăng triển khai token cho FISH AI. X đăng, ngày 3 tháng 5 năm 2025. Lấy từ
[7] van Goon, Pata (@basedalexandoor). 2025. Bài đăng về việc triển khai token cho $GOONC. X post, ngày 13 tháng 5 năm 2025. Lấy từ
[8] Tin tưởng. 2025. Ảnh chụp màn hình giao diện ứng dụng Believe. Lấy từ ứng dụng di động Believe, ngày 20 tháng 5 năm 2025.
[9] Tin tưởng (@believeapp). 2025. $NOODLE vừa ra mắt trên Believe. Được xây dựng bởi @alex_leiman. Bài đăng trên X, ngày 13 tháng 5 năm 2025. Lấy từ
[10] Clout. 2025. Hướng dẫn pháp lý cho người sáng tạo. Clout Playbook. Truy cập từ
[11] Believe Screener. 2025. Bảng điều khiển dữ liệu thị trường của hệ sinh thái Believe. Truy xuất từ
[12] BeinCrypto. 2025. Solana Launchpads Daily Active Addresses. Dune Analytics. Truy cập từ
[13] GMGN.ai. 2025. Biểu đồ giá token Let』sBonk ($BONK). Được lấy từ
[14] Các cộng tác viên Wikipedia. 2025. Ben Pasternak. Wikipedia. Truy cập ngày 22 tháng 5 năm 2025, từ
[15] Finet.hk. 2024. Nền tảng phát hành một cú nhấp chuột Believe nổi lên, tạo ra làn sóng phát hành token ở Hong Kong. Truy cập từ
[16] Crypto Chris. 2024. Believe ra mắt! Nền tảng phát động một lần nhấn, Launchpad mạnh nhất toàn mạng?
[18] Frankenfield, J. 2023. Có bao nhiêu tiền của thế giới đang ở trong Bitcoin? Investopedia. Lấy từ
[19] BlockBeats. 2024. Tiết lộ Bản ghi nhớ Tiếp thị của Quỹ Solana: Chiến thắng hoàn hảo của Vốn Internet và Nguyên tắc F.A.T. Xuất bản ngày 27 tháng 11 năm 2024. Truy xuất từ
Nội dung chỉ mang tính chất tham khảo, không phải là lời chào mời hay đề nghị. Không cung cấp tư vấn về đầu tư, thuế hoặc pháp lý. Xem Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm để biết thêm thông tin về rủi ro.
Thị trường vốn internet: Xu hướng mới, hay lại là một đợt thổi phồng Meme nữa?
Tác giả: Mario @IOSG
TL;DR:
Thị trường vốn Internet (ICM) là một giải pháp thay thế gốc mã hóa cho thị trường vốn truyền thống (TCM), cho phép các doanh nhân huy động vốn trực tiếp từ cộng đồng mạng thông qua việc token hóa, bỏ qua các quy trình rườm rà như đầu tư mạo hiểm và phát hành cổ phiếu lần đầu (IPO). Nền tảng đại diện cho Believe App (trước đây là Clout) đã tiên phong thúc đẩy cuộc cách mạng này trên chuỗi Solana, người dùng thậm chí chỉ cần @ nền tảng trên X (trước đây là Twitter) là có thể dễ dàng phát hành và đầu tư vào các dự án.
Bất chấp nhiều lời chỉ trích, chẳng hạn như thiếu quy định, rào cản gia nhập dự án thấp và xu hướng phát hành mã thông báo gây hiểu lầm, ICM vẫn có tiềm năng mạnh mẽ để áp dụng hàng loạt, đặc biệt là trong việc quảng bá Web3 cho người dùng Web2 thông qua trải nghiệm người dùng sạch sẽ, thanh toán tiền pháp định trên đường dốc và tường thuật lan truyền. Để đạt được tăng trưởng dài hạn, các nền tảng như Believe cần vượt ra ngoài sự cường điệu ngắn hạn để thúc đẩy trách nhiệm giải trình của người sáng lập, tối ưu hóa mô hình kinh tế token, xây dựng quản trị DAO và cung cấp tiện ích thực sự để thực sự chuyển đổi ICM từ một sự bùng nổ meme thành một mô hình hình thành vốn mới.
Bối cảnh của thị trường vốn truyền thống
Trong thị trường vốn truyền thống (TCM), các doanh nhân thường phụ thuộc vào các phương thức huy động vốn tốn kém và mất thời gian, chẳng hạn như phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) hoặc đầu tư mạo hiểm. Con đường này tự nó đã tồn tại nhiều thách thức.
Từ góc độ của bên tài trợ, những người khởi nghiệp cần phải đối mặt với quy trình đăng ký dài dòng, thủ tục pháp lý phức tạp, và còn phải liên tục đáp ứng sở thích của các nhà đầu tư, điều này thường khiến họ không thể tập trung vào việc phát triển sản phẩm hoặc xây dựng cộng đồng.
Từ góc độ nhà đầu tư, cơ hội đầu tư giai đoạn đầu hầu như đều bị các tổ chức lớn độc quyền, chẳng hạn như quỹ đầu cơ, quỹ tương hỗ, v.v. Các nhà đầu tư thông thường hầu như không có cơ hội tham gia, thường phải đợi đến khi định giá dự án tăng vọt mới có thể gia nhập thị trường.
Mô hình này không chỉ kém hiệu quả và thiếu tính mở, mà còn dẫn đến sự sai lệch nghiêm trọng trong cơ chế khuyến khích giữa người sáng tạo và người ủng hộ. Những vấn đề cấu trúc này phản ánh nhu cầu cấp bách của thị trường về một phương thức tài trợ mở hơn, trực tiếp hơn và có tính tham gia cao hơn, và đây chính là vấn đề cốt lõi mà Thị trường Vốn Internet (ICM) muốn giải quyết.
Hình 1: So sánh chi phí niêm yết trực tiếp (chỉnh sửa từ Lily Liu, TOKEN2049 Dubai 2025) [1]
Niêm yết trực tiếp là một phương thức huy động vốn hiệu quả về chi phí hơn, nó bỏ qua các quy trình trung gian tốn kém và mất thời gian trong quá trình huy động vốn truyền thống, cung cấp cho các doanh nhân một lựa chọn mới. Thị trường vốn Internet (ICM) tương tự như niêm yết trực tiếp ở nhiều khía cạnh, nhưng lý thuyết còn có nhiều lợi thế hơn, vì các doanh nhân huy động vốn trực tiếp thông qua blockchain.
ICM là gì
ICM là một cách kể chuyện mới trong ngành công nghiệp tiền điện tử. Nó cho phép các doanh nhân huy động vốn cho sản phẩm của mình trực tiếp qua Internet, không cần phải trải qua các quy trình phức tạp của thị trường vốn truyền thống, chỉ cần token hóa ý tưởng của mình là có thể ngay lập tức nhận được sự hỗ trợ từ các nhà đầu tư.
Khác với thị trường truyền thống, trong tài chính truyền thống, cổ phần của nhà đầu tư thường được lưu giữ bởi ngân hàng hoặc công ty chứng khoán, trong khi ở mô hình ICM, nhà đầu tư trực tiếp nắm giữ tài sản của mình (tài sản token) thông qua ví tự lưu trữ, hoàn toàn kiểm soát quyền sở hữu và tính thanh khoản của tài sản. Cách tiếp cận này không chỉ giảm đáng kể rào cản tham gia đầu tư cho người bình thường mà còn giúp các dự án thu hút vốn khởi nghiệp một cách hiệu quả hơn.
Tình trạng sinh thái ICM
Điều quan trọng cần lưu ý là khái niệm ICM không chỉ là một nỗ lực thử nghiệm về câu chuyện sản phẩm, nó rất phù hợp với định hướng chiến lược của riêng Solana. Theo một bản ghi nhớ thị trường do Quỹ Solana công bố vào ngày 27 tháng 11 năm 2024, [19] Quỹ đã đưa ra tầm nhìn xây dựng một "phiên bản gốc internet của Nasdaq", nơi bất kỳ ai có ví và kết nối internet đều có thể tham gia vào thị trường vốn.
Bản ghi nhớ này mô tả một bức tranh tương lai: bất kể là cổ phiếu, bất động sản hay tài sản tài chính như chứng khoán văn hóa, đều có thể được bất kỳ ai truy cập và giao dịch tự do vào bất kỳ thời điểm nào thông qua sổ cái blockchain được chia sẻ toàn cầu, từ đó loại bỏ nhiều rào cản và hạn chế tồn tại trong tài chính truyền thống.
Hiện tại, đầu tàu của hệ sinh thái ICM là Believe App trên Solana (trước đây là Clout). Nền tảng này cho phép các nhà sáng lập trực tiếp phát hành token của họ bằng cách @ một tài khoản trên X (trước đây là Twitter). Nó cố gắng lật đổ mô hình đầu tư mạo hiểm truyền thống, cung cấp một giải pháp thay thế phi tập trung, do cộng đồng điều hành, cho phép các nhà sáng tạo và doanh nhân nắm quyền chủ động.
Hình 2: Sơ đồ quy trình mô hình kinh tế token LaunchCoin (chuyển thể từ @ManoppoMarco, X, năm 2025) [2]
Hình 3: Đường thời gian giá LaunchCoin (kèm chú thích của tác giả), ảnh chụp màn hình từ: Dexscreener [3]
Tất cả bắt đầu từ Ben Pasternak, một doanh nhân Web2 và là "Người tinh hoa dưới 30 tuổi" của Forbes. Vào tháng 1 năm nay, anh đã phát hành token của mình $Pasternak [14] thông qua nền tảng Clout, có lúc vốn hóa thị trường tăng vọt lên khoảng 77 triệu đô la Mỹ, nhưng do vấn đề kỹ thuật - mặc dù đủ điều kiện, token này vẫn không thể "tốt nghiệp" - dự án cuối cùng đã sụp đổ. [15]
Vào cuối tháng Tư, nền tảng này chính thức được đổi tên từ Clout thành Believe, và trọng tâm cốt lõi của nó chuyển từ "cá nhân" sang "ý tưởng và dự án", thực sự đi theo hướng ICM. $Pasternak đã bị loại bỏ dần và nền tảng này đã tung ra một $launchcoin mã thông báo cốt lõi mới. Sự phát triển của nền tảng này nhanh chóng thu hút được sức hút sau khi được retweet bởi những người sáng lập nổi tiếng như Nikita Bier và đồng sáng lập Solana Toly. Sau đó, token của một số dự án, chẳng hạn như $GOON và $NOODLE, đã thành công trên Believe và đạt được vốn hóa thị trường cao, đồng thời sự lan truyền và tăng trưởng người dùng này đã đẩy vốn hóa thị trường tổng thể của nền tảng lên 314 triệu đô la tại một thời điểm. [16]
So sánh Clanker và Believe: Tại sao Believe thành công hơn?
Clanker là một nền tảng phát hành token khác, nó cũng cho phép người dùng tạo token của riêng mình thông qua tương tác trên mạng xã hội, chủ yếu là thông qua việc đăng tweet hoặc sử dụng Farcaster (một loại Twitter Web3). Mặc dù về "phương thức phát hành", Clanker và Believe có vẻ tương tự nhau, nhưng về trải nghiệm người dùng, cấu trúc kể chuyện và tiềm năng tăng trưởng, Believe có một vài lợi thế rõ rệt khiến nó nổi bật giữa các nền tảng.
Tác động sinh thái
Từ biểu đồ bên dưới, có thể thấy rằng, cả về khối lượng giao dịch lẫn số lượng người giao dịch tích cực, chuỗi Solana đều vượt xa chuỗi Base, điều này cung cấp động lực lớn hơn cho sự mở rộng của Believe. Hơn nữa, việc nhận được sự hỗ trợ từ Alliance DAO, cũng như sự chia sẻ của Nikita Bier và Toly, cũng đã thúc đẩy sự tăng trưởng của nó.
Hình 4: Chỉ số giao dịch Meme coin trên chuỗi Solana (Nguồn: Cointoshi, Dune Analytics) [4]
Hình 5: So sánh số lượng token phát hành hàng ngày: Clanker và Pump Fun (Nguồn: Đội bảo vệ Clanker, Dune Analytics) [5]
Trải nghiệm người dùng
Hình 6: Người dùng Rifqi Saputra (@denyosapone) công bố thông tin phát hành token trên X thông qua Clanker (2025) [6]
Hình 7: Người dùng Pata van Goon (@basedalexandoor) thông qua bài đăng giới thiệu phát hành bởi Believe (2025) [7]
Chúng ta có thể thấy rằng việc phát hành trên Believe đơn giản hơn nhiều - người dùng chỉ cần điền một tên viết tắt token và @Believe trên X; trong khi trên Clanker cần thêm thông tin, chẳng hạn như tên, biểu tượng, v.v.
Ngoài ra, giao diện người dùng của Believe trực quan và đơn giản hơn. Họ cũng đã phát triển ứng dụng di động và đã có mặt trên App Store, người dùng có thể mua tài sản token trực tiếp qua ví hoặc thẻ tín dụng. Trong khi đó, Clanker hiện chỉ có phiên bản web và chỉ có thể mua bằng ví, tương tự như các nền tảng khởi động Web3 truyền thống.
Hình 8: Giao diện ứng dụng Believe, hiển thị danh sách token và phương thức thanh toán (2025) [8]
Clanker mặc dù đã đơn giản hóa quy trình phát hành token trong giai đoạn "bán ra", nhưng người dùng khi mua vẫn cần một số kiến thức về Web3, chẳng hạn như cách kết nối ví, cách thêm trên chuỗi khối Base, v.v.
Còn Believe thì hoàn toàn khác, nó cho phép người dùng thực hiện việc phát hành và mua token mà không cần bất kỳ kiến thức Web3 nào. Bạn có thể phát hành trực tiếp qua Twitter và sử dụng thẻ tín dụng hoặc Apple Pay để thực hiện giao dịch mua. Điều này đã giảm đáng kể rào cản tham gia, thu hút một lượng lớn người dùng Web2 vào thế giới Web3.
Ví dụ, doanh nhân Web2 Alex Leiman (người phát triển trò chơi Web3 slither.io là noodle.gg) đã chọn phát hành token mới của mình $noodle [9] trên Believe.
Kể chuyện và tầm nhìn: Sự khác biệt giữa ICM và nền tảng Meme
Believe là một trong những dự án đầu tiên đưa ra câu chuyện về "thị trường vốn internet (ICM)", nhấn mạnh việc phát hành các ý tưởng và dự án thực tế để hỗ trợ sự phát triển của chúng, chứ không chỉ là việc thổi phồng những meme không có giá trị thực. Tầm nhìn ở cấp độ cao hơn này dễ dàng gây tiếng vang trong cộng đồng, thu hút những người dùng mong muốn tham gia vào việc xây dựng có ý nghĩa và theo đuổi giá trị lâu dài.
So với Clanker, nó giống như một nền tảng phát hành meme tập trung vào đầu cơ và giao dịch ngắn hạn. Nó thiếu định hướng câu chuyện rõ ràng và không có tầm nhìn phát triển lâu dài, do đó sức hấp dẫn chỉ giới hạn trong "người chơi ngắn hạn", khó có thể xây dựng độ gắn bó lâu dài với người dùng và khả năng xây dựng hệ sinh thái.
Tại sao ICM có thể chỉ là một đợt quảng bá Meme khác?
Ý tưởng đứng sau ICM thực sự rất hấp dẫn. Tuy nhiên, luôn có sự đánh đổi giữa hiệu quả và tính an toàn. Khi bạn tiết kiệm thời gian và rào cản, bạn cũng không thể tránh khỏi việc hy sinh một phần cơ chế bảo vệ.
Người sáng lập không cần cam kết bất kỳ trách nhiệm nào.
Khác với thị trường vốn truyền thống, các dự án truyền thống thường phải trải qua các buổi roadshow nghiêm ngặt, điều tra thẩm định và phê duyệt của cơ quan quản lý trước khi thực hiện IPO. Trong ICM, người sáng lập chỉ cần @Believe trên Twitter chính thức, và có thể dễ dàng phát hành token của mình.
Nhưng vấn đề là: người sáng lập không có bất kỳ cam kết giao hàng nào hoặc nghĩa vụ pháp lý, cũng như không có cơ chế bảo đảm để đảm bảo họ thực hiện các mục tiêu ban đầu. Sự thiếu trách nhiệm này gây lo ngại, đặc biệt là trong thực tế đã từng xảy ra một số tài khoản «cấp tổng thống» đã chia sẻ địa chỉ hợp đồng của một token nào đó, nhưng sau đó lại xóa bài hoặc phủi trách nhiệm với lý do «tài khoản bị hack». Điều này cũng tiết lộ rủi ro lớn của mô hình ICM trong trạng thái mở nhưng không có sự quản lý.
Hình 9: Hướng dẫn chính thức từ Clout, nhấn mạnh rằng token phải được sử dụng trong các tình huống không phải chứng khoán (2025) [10]
Theo hướng dẫn chính thức của LaunchCoin, để tránh việc token bị phân loại là chứng khoán hoặc sản phẩm đầu tư, nền tảng đã đặt ra các yêu cầu tuân thủ pháp lý rất nghiêm ngặt. Ví dụ: token không được đại diện cho quyền sở hữu, cũng không thể ám chỉ bất kỳ hình thức lợi nhuận nào. Thiết kế của chúng nên giống như những kỷ niệm kỹ thuật số, cho phép những người ủng hộ thể hiện sự hỗ trợ của họ đối với dự án, chứ không phải là một loại chứng khoán có thể mang lại thu nhập, cổ tức hoặc chia sẻ lợi nhuận.
Điều này cũng tiết lộ một vấn đề then chốt: có sự tách biệt lớn giữa token và dự án cơ bản. Theo hướng dẫn, token về bản chất rất giống với meme coin - nó không có công dụng thực tế, ý nghĩa tồn tại chủ yếu là như một biểu tượng "hỗ trợ một nhà sáng lập nào đó."
Mặc dù cách này thực sự có thể giúp các dự án huy động vốn và thúc đẩy tiến trình dự án, nhưng nhiều nhà đầu tư có thể sẽ nhầm tưởng rằng họ đang tham gia vào một cơ hội đầu tư sớm chất lượng. Nhiều người tự coi mình như những nhà đầu tư thiên thần, giúp đỡ những người khởi nghiệp đang cố gắng, tuy nhiên thực tế là: các token này không hứa hẹn bất kỳ khoản hoàn trả nào và cũng không có bất kỳ cơ chế bảo đảm nào.
Narrative bị lạm dụng
Hình 10: Dữ liệu thống kê thị trường của hệ sinh thái Believe, bao gồm các token xếp hạng theo giá trị thị trường, khối lượng giao dịch và biến động trong 24 giờ (năm 2025) [11]
Từ dữ liệu thị trường hiện tại, tầm nhìn ban đầu của ICM là hỗ trợ các nhà sáng lập và dự án của họ, nhưng bây giờ đang bị lạm dụng rõ rệt. Trong số các token của dự án đứng trong top ba về vốn hóa thị trường trên nền tảng, có hai token về bản chất là meme coin.
ICM ban đầu nhằm trao quyền cho những người xây dựng thực sự sáng tạo, nhưng bây giờ thật trớ trêu: nhiều người chỉ mượn gói tường thuật "hỗ trợ dự án" và về cơ bản vẫn đang tạo ra những cơn sốt meme. Những token vô nghĩa này đã thu hút nhiều sự chú ý và [17] danh tiếng hơn so với các dự án thực sự cần hỗ trợ tài chính
Bước tiếp theo của ICM là gì
Hiện tại, việc phát hành token trên Believe là không tốn kém cho người sáng lập, nhưng hiệu suất thị trường của nó lại phụ thuộc cao vào sự tiến triển liên tục của dự án. Để khuyến khích người sáng lập cập nhật dự án liên tục và duy trì sự chú ý của cộng đồng đối với dự án, Believe nên xem xét tối ưu hóa mô hình kinh tế hiện tại (tokenomics).
Ví dụ, có thể thiết lập cơ chế phạt thông qua hợp đồng thông minh: nếu người sáng lập không cập nhật dự án trong thời gian dài hoặc ở trạng thái "mất liên lạc", họ sẽ không thể nhận được lợi nhuận từ phí giao dịch. Ngoài ra, việc thiết lập một cơ chế DAO cũng là rất cần thiết, để cộng đồng có quyền biểu quyết và phản hồi về dự án, từ đó nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm của đội ngũ sáng lập.
Về cơ bản, tôi nghĩ ICM không chỉ là một sự cường điệu meme ngắn hạn, nó có nhiều tiềm năng hơn, mà chỉ khi có các quy tắc rõ ràng hơn và một hệ sinh thái trưởng thành hơn để hỗ trợ phát triển. Triết lý của ICM nhắc nhở tôi về con đường triển khai của TON – TON đã thành công trong việc đưa một lượng lớn người dùng Web2 vào thế giới Web3 với sự trợ giúp của nền tảng Telegram.
Hiện tại, tất cả các tài sản tiền điện tử kết hợp chỉ chiếm khoảng 0,56% [18] tổng số tiền tệ toàn cầu. Nếu bạn muốn Web3 thực sự phổ biến, bạn phải cung cấp một cách đơn giản và trực quan hơn để sử dụng nó. Giá trị thực sự của ICM là khả năng thu hút và chuyển đổi một số lượng lớn người dùng Web2 mà không yêu cầu họ phải có kiến thức chuyên sâu về Web3.
Mặc dù hiện tại có người coi Believe là một nền tảng phát hành meme khác, nhưng nó đang phát triển nhanh chóng, chiếm lĩnh thị phần mà trước đây được các nền tảng lâu đời như Pump Fun chi phối trên chuỗi Solana. Bằng cách làm giảm vị thế độc quyền của Pump Fun, áp lực bán mà Solana phải đối mặt cũng đã được giảm bớt.
Trong quá khứ, Pump Fun gần như chiếm ưu thế trong việc phát hành token, cho phép giao dịch tự do bằng $SOL, và người dùng buộc phải sử dụng nó như là lựa chọn chính. Tuy nhiên, sự trỗi dậy của Believe đã phá vỡ tình trạng này, mang lại nhiều lựa chọn cạnh tranh hơn cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ, đồng thời giảm thiểu rủi ro thanh khoản do các nền tảng tập trung gây ra [17].
Hình 11: Thị phần địa chỉ hoạt động hàng ngày của các nền tảng phát hành token lớn trên Solana, so sánh tỷ lệ giữa BelieveApp và các đối thủ như PumpFun, LetsBonk, v.v. (2025) [12]
Trong ngắn hạn, nếu Believe có thể duy trì lợi thế trong cuộc cạnh tranh với các nền tảng phát hành token truyền thống khác, thì câu chuyện ICM rất có khả năng sẽ tồn tại lâu dài, vì việc đạt được sự chấp nhận rộng rãi cho Web3 luôn là mục tiêu cuối cùng của toàn bộ hệ sinh thái.
Nhưng nếu muốn thực sự đứng vững, không trở thành một nền tảng đầu cơ thoáng qua như Clanker, Believe cần phải củng cố và mở rộng vị trí độc đáo của mình: không chỉ là công cụ phát hành, mà còn phải trở thành nền tảng thúc đẩy ươm mầm dự án và tạo ra giá trị thực.
Hình 12: Biểu đồ giá của Let『sBonk（$BONK）cho thấy sự tăng vọt ban đầu và xu hướng tiếp theo (2025) [13]
Điều này có nghĩa là ICM phải xây dựng giá trị thực tiễn sâu sắc hơn xung quanh khái niệm "Thị trường vốn Internet". Cụ thể, có thể bắt đầu từ một số hướng sau:
Thúc đẩy cơ chế quản trị cộng đồng thực sự có ý nghĩa (DAO)
Thiết lập hệ thống mà người sáng lập phải chịu trách nhiệm liên tục.
Kết hợp các dự án có ứng dụng thực tế, thu hút người dùng chính thống rộng rãi hơn.
Nếu không tiến hóa theo hướng này, Believe có thể bị thị trường coi là một nền tảng meme khác, và cuối cùng sẽ mất động lực để đạt được tăng trưởng lâu dài. Để thực sự tạo ra ảnh hưởng lâu dài, Believe cần phải không chỉ là nền tảng phát hành meme coin, mà còn nên trở thành một nền tảng đổi mới khơi dậy sự sáng tạo, thúc đẩy dự án, kết nối công chúng và hỗ trợ sự phổ biến của Web3.
Phụ lục
[1] Lily Liu. 2025. Xây dựng Thị trường Vốn Internet trên Solana - TOKEN2049 Dubai 2025 Lấy từ
[2] Manoppo, Marco (@ManoppoMarco). 2025. Quy trình tokenomics LaunchCoin. Lấy từ
[3] Dexscreener. 2025. Biểu đồ giá LaunchCoin. Lấy từ
(Chú thích của tác giả)
[4] Cointoshi. 2025. Các chỉ số giao dịch Memecoin Solana. Dune Analytics. Truy cập từ
[5] Đội Bảo Vệ Clanker. 2025. Khối Lượng Giao Dịch Hàng Ngày của Các Token Triển Khai: Clanker so với Pump Fun. Dune Analytics. Truy cập từ
[6] Saputra, Rifqi (@denyosapone). 2025. Bài đăng triển khai token cho FISH AI. X đăng, ngày 3 tháng 5 năm 2025. Lấy từ
[7] van Goon, Pata (@basedalexandoor). 2025. Bài đăng về việc triển khai token cho $GOONC. X post, ngày 13 tháng 5 năm 2025. Lấy từ
[8] Tin tưởng. 2025. Ảnh chụp màn hình giao diện ứng dụng Believe. Lấy từ ứng dụng di động Believe, ngày 20 tháng 5 năm 2025.
[9] Tin tưởng (@believeapp). 2025. $NOODLE vừa ra mắt trên Believe. Được xây dựng bởi @alex_leiman. Bài đăng trên X, ngày 13 tháng 5 năm 2025. Lấy từ
[10] Clout. 2025. Hướng dẫn pháp lý cho người sáng tạo. Clout Playbook. Truy cập từ
[11] Believe Screener. 2025. Bảng điều khiển dữ liệu thị trường của hệ sinh thái Believe. Truy xuất từ
[12] BeinCrypto. 2025. Solana Launchpads Daily Active Addresses. Dune Analytics. Truy cập từ
[13] GMGN.ai. 2025. Biểu đồ giá token Let』sBonk ($BONK). Được lấy từ
[14] Các cộng tác viên Wikipedia. 2025. Ben Pasternak. Wikipedia. Truy cập ngày 22 tháng 5 năm 2025, từ
[15] Finet.hk. 2024. Nền tảng phát hành một cú nhấp chuột Believe nổi lên, tạo ra làn sóng phát hành token ở Hong Kong. Truy cập từ
[16] Crypto Chris. 2024. Believe ra mắt! Nền tảng phát động một lần nhấn, Launchpad mạnh nhất toàn mạng?
[17] Coinsider. 2024. Solana 2024: Pump.fun, Rug AI, Believe, Clout, Launch Labs… Lấy từ
[18] Frankenfield, J. 2023. Có bao nhiêu tiền của thế giới đang ở trong Bitcoin? Investopedia. Lấy từ
[19] BlockBeats. 2024. Tiết lộ Bản ghi nhớ Tiếp thị của Quỹ Solana: Chiến thắng hoàn hảo của Vốn Internet và Nguyên tắc F.A.T. Xuất bản ngày 27 tháng 11 năm 2024. Truy xuất từ